Begonnen als webdesigner zag Jake Abma zijn ontwerpen vaak niet naar zijn zin uitgevoerd. Dus verdiepte hij zich in frontend development en ging zelf in HTML CSS zijn ontwerpen bouwen. Hij werd een expert in het gebruik van operating systems van desktops, laptops, tablets en mobieltjes en kende de werking van veel browsers. Zo kwam hij terecht bij de ING. Inmiddels is hij daar Accessibility Lead, lid van de internationale Accessibility Guidelines Working Group – de organisatie achter de WCAG toegankelijkheidsstandaard en de Silver Task Force.
Je bent begonnen aan de kant van design en techniek, hoe is jouw passie voor toegankelijkheid ontstaan?
‘Ik ben begonnen als visual designer en omdat mijn ontwerpen vaak niet precies zo werden gebouwd als ik ze had bedacht ben ik zelf het frontend development gaan doen.
Ik heb altijd al ontworpen en geprogrammeerd vanuit de gebruikers, vanuit de ervaring van de bezoeker van de website. Toen mijn moeder een trombose kreeg en heel veel dingen opnieuw moest leren zag ik hoeveel moeite zij had met het gebruik van digitale producten.
Dat was eigenlijk de ideale mix, om met de ervaringen van mijn moeder tussen designers en developers te zitten. Ik had ervaring met user experience en ik ben een specificatielezer – ik lees heel graag specs en dus ook de Web Content Accessibility Guidelines (WCAG). Vanaf toen werd accessibility een vast onderdeel van mijn dagelijkse werk en ben ik dat steeds meer en meer voorrang gaan geven.’
Hoe komt het dat jij vijf jaar geleden de ruimte kreeg bij ING om zoveel tijd te besteden aan toegankelijkheid?
‘Ik had op dat moment een manager die het goed vond dat wij een werkgroep startten over toegankelijkheid, met daarin verschillende disciplines. Dus een designer, een developer, een UX-er, een productowner. En in het begin kregen we daar vier uur per week de tijd voor. Al snel vroegen we om een hele dag, dat werden er twee, toen drie, totdat je uiteindelijk een apart team krijgt dat fulltime met dit onderwerp aan de slag kan. Dat heeft zeker wel een jaar geduurd en flink wat overtuigingskracht gekost. Niet alleen van mij, maar ook van mijn managers naar de managers boven hen.
Om toegankelijkheid echt goed in een organisatie in te voeren heb je mensen nodig die zich hier, zonder op te geven voor blijven inzetten. Je moet koppig zijn, weten en voelen dat je aan de ‘goede kant’ staat. Dat je gelijk hebt.’
Werden jouw ideeën rondom toegankelijkheid meteen overgenomen door de organisatie?
‘Nee, integendeel. Ik heb daar echt voor moeten strijden en nog steeds is dat wel zo. In het begin begreep men nog niet waar ik het over had. Maar als ik het dan uitlegde kwam er wel een voorzichtig ‘ja’. Dus de afgelopen vijf jaar heb ik me ingezet om ervoor te zorgen dat dit onderwerp wel in de hele design & development lifecycle, de werkwijze en de cultuur moet worden meegenomen.’
Hoe heb je toegankelijkheid bij andere afdelingen binnen de ING op de agenda gekregen?
‘In het begin pak je dit onderwerp op met de mensen en afdelingen waarmee je direct te maken hebt. Daar begin je, bij de mensen die je kent. Maar naarmate je verder komt heb je ook steeds meer te maken met afdelingen die verder van je af staan. Dan spreek je mensen misschien één keer per twee jaar, hoe zorg je ervoor dat je boodschap dan aankomt en blijft hangen? Dan wordt de scope van je opdracht zo groot, en heb je met zoveel teams te maken, dat je je aanpak moet veranderen. En toen hebben we het Champion model opgezet. In een train-de-trainer opzet zijn we kennis door de organisatie gaan verspreiden, in de hoop dat steeds nieuwe mensen hierdoor in beweging zouden komen en het stokje van ons zouden overnemen. Deze Accessibility Champions zoals wij dat noemen gaan proactief zelf aan de slag en dan zie je momentum ontstaan waarbij je veranderingen in de organisatie ziet.
Je hebt het over momentum binnen de ING, zie je dat momentum ook breder ontstaan?
‘Wij inspireren ook andere partijen graag om stappen te zetten. Zo zijn we nu bijvoorbeeld in gesprek met de betaalvereniging, om een groep op te zetten waarin we met verschillende banken dit accessibility initiatief ook daadwerkelijk op de agenda kunnen zetten en er meer over kunnen communiceren, zowel intern als extern. Daarin zie je nu dus wel momentum. Na vijf, zes jaar van hard werken krijgen we nu echt wel partijen mee in dit verhaal. Ook binnen de ING. En dat neemt exponentieel toe. Zowel qua vragen die we krijgen uit de organisatie als ook in initiatieven die op de verschillende afdelingen ontstaan.
Heb je een wens voor de toekomst?
‘Meer dan ooit wordt er op dit moment samengewerkt in de wereld. Waar vinden we samen de punten waarop we zonder concurrentie kunnen samenwerken om die toegankelijkheid te realiseren. Als ik zie dat partijen als IBM, Oracle, ING, Microsoft, Google, Amazon echt samenwerken, dan hebben we echt veel bereikt want dat was een jaar of tien geleden onmogelijk geweest.
Mijn wens is dat andere private sectors en bedrijven dat ook onderling gaan doen. Samen besluiten om niet op dit vlak te concurreren maar juist samen te werken om iedereen toegang te geven en te concurreren op andere vlakken.’
Web Accessibility Initiative en WCAG
Bij de web Accessibility Initiative zijn grote IT bedrijven, accessibility specialisten, overheidsinstanties, medici, universiteiten en belangenverenigingen betrokken. In verschillende werkgroepen wordt alle informatie verzameld die nodig is om tot een zo compleet mogelijk beeld van de functionele behoeften vanuit de doelgroepen te komen. Die worden doorvertaald naar de functionele eisen die aan webapplicaties gesteld moeten worden om in de behoeften te voorzien en op basis daarvan worden de richtlijnen opgesteld. De WCAG standaard houdt rekening met 7 miljard mensen en met alle technologieën over de hele wereld. Dat kan ook overweldigend zijn. Waar moet je beginnen?
WCAG 3.0, de versie waar nu aan wordt gewerkt, wordt gebruiksvriendelijker dan de huidige versie. Nu is de WCAG een heel grote hoeveelheid informatie en worden developers nogal in het diepe gegooid. Daarnaast worden ook nieuwe inzichten in de behoeften van de doelgroep en de mogelijkheid tot benchmarking toegepast. De Silver Working Group houdt zich bezig met de ontwikkeling van deze nieuwe versie.