Hoe kunnen mensen die blind of slechtziend zijn jouw video ‘kijken’?

Vlotte muziek, snel opvolgende sfeerbeelden, teksten in beeld, zomaar een greep in de gereedschapskist van videomakers. Allemaal heel mooi natuurlijk, maar ontzettend ontoegankelijk voor de 350.000 mensen die blind of slechtziend zijn in Nederland.

Sinds september is er een nieuwe wet die bepaalt dat sommige online video’s ook voor deze groep makkelijk te volgen moeten zijn. Maar hoe werkt dat dan precies en wat betekent deze wet voor online video content.

Nieuwe wetgeving

Volgens het ‘Besluit digitale toegankelijkheid overheid’ moeten alle websites, en daarmee ook alle online video’s, van alle Nederlandse (semi-)overheidsinstanties sinds 23 september 2020 voldoen aan de toegankelijkheidseisen. Dit betekent dat iedere video naast ondertiteling, ook standaard een audiodescriptie (voor blinde mensen) en een tekstalternatief moet hebben. Met deze ondersteuning is de video ‘drempelvrij’ en is iedereen in staat de video goed te kunnen volgen. Extra gedoe? Nee joh, dat valt reuze mee!

Digitale web toegankelijkheid, wat betekent dat precies?

In de WCAG (Web Content Accessibility Guide Lines) staat beschreven waaraan organisaties moeten voldoen om digitaal toegankelijk te zijn voor iedereen. In het kort gaat de richtlijn uit van vier principes: bedienbaar, waarneembaar, begrijpelijk en robuust. Voor webvideo’s specifiek gaat het om drie componenten die beschikbaar moeten zijn om te voldoen aan de richtlijnen: een audiodescriptie, ondertiteling en een tekstalternatief.

Voor wie doe je dat?

In Nederland hebben ruim 1,7 miljoen mensen ondersteuning nodig om video’s te bekijken. Hier vallen blinden en slechtzienden onder maar ook mensen met een gehoorbeperking. In werkelijkheid bedien je een groep van nog veel grotere omvang. We maken namelijk allemaal wel eens gebruik van ondertiteling op momenten dat het geluid even niet aan kan. Ook voor een audiodescriptie is een breder publiek; denk bijvoorbeeld aan de ruim 1 miljoen mensen die laaggeletterd zijn en hierdoor de video beter kunnen begrijpen.

Audiodescriptie, ondertiteling en tekstalternatief: wat is het en hoe kom je eraan?

Met ondertiteling is iedereen goed bekend. Als videomaker krijg je waarschijnlijk regelmatig de vraag of je ondertiteling kan verzorgen. Daar zijn legio mogelijkheden voor waarmee je, al dan niet gratis, ondertiteling kan maken, daarom gaan we daar nu niet verder op in. Minder bekend zijn namelijk de audiodescriptie en het tekstalternatief.

Audiodescriptie

Audiodescriptie is een gesproken beschrijving van wat er op beeld gebeurt op momenten dat er niet wordt gesproken. Zo kunnen mensen die blind of slechtziend zijn precies volgen wat er in jouw video gebeurt.

Met bijvoorbeeld scribit.pro voorzie je eenvoudig al jouw video’s van zo’n audiodescriptie. Jij typt wat er in jouw video te zien is op het moment dat er geen voice-over is en de zogenoemde ‘text-to-speech engine’ maakt er gesproken tekst van. Vervolgens krijg je een los mp3-bestand dat je kunt monteren in de video of optioneel kunt aanzetten in de video player. Wil jouw opdrachtgever liever een echte stem voor de audiodescriptie? Dan download je eenvoudig het ‘script-op-tijdcode-bestand’ waarmee Voicebooking aan de slag kan.

Je hoeft geen expert te zijn om jouw video’s toegankelijk te kunnen maken. Iedereen kan het, mits je de Nederlandse taal goed beheerst. Er zijn online goede instructievideo’s te vinden om je de basisregels bij te brengen. Het kost uiteraard wel wat extra tijd. Maar ook daar zijn weer vrij eenvoudig concullega’s voor te vinden die jouw opdracht graag voor jou uit handen nemen.

Tekstalternatief

Het tekstalternatief is een goed uitgeschreven tekst die beschrijft wat er allemaal in de video te zien en te horen is. Dit helpt mensen die de video niet bekijken maar wel willen weten welke informatie er wordt gegeven. In feite is dit dus een combinatie van de audiodescriptie en de ondertiteling, in de volgorde van de video. En met het plaatsen van zo’n tekstalternatief boost je ook nog eens de SEO van een website. Een win-win dus, video’s toegankelijk maken.

Help de overheid en andere opdrachtgevers om toegankelijk te zijn

Uit recent onderzoek blijkt dat van de 2.000 getoetste overheidswebsites maar 70 websites voldoen aan de wettelijke eisen voor toegankelijkheid. Video is vaak de bottleneck. Niet iedere opdrachtgever zal even goed op de hoogte zijn van de nieuwe verplichtingen die sinds 23 september gelden. Gaaf dus als jij jouw opdrachtgever hierop kan wijzen. Helemaal als je ook een passende oplossing hebt.

Produceer je geen video’s voor overheidsinstanties maar voor commerciële organisaties? Digitale toegankelijkheid is ook voor het bedrijfsleven de norm. Volgens de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) moeten organisaties hun producten en diensten toegankelijk aanbieden, ook hun video’s dus. Het kan daarom lonen om ook andere opdrachtgevers te wijzen op het belang van audiodescriptie, ondertiteling en tekstalternatief.

Naast het nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid levert dit namelijk ook een groter bereik, langere kijktijd en verbeterde vindbaarheid in Google op. Dat wil jij je opdrachtgever niet ontnemen toch?